Tân Phúc Âm hóa Lòng ghen tị - kỳ IV

Thứ bảy - 12/01/2019 09:05 1706

KỲ IV

TÂN PHÚC ÂM HÓA LÒNG GHEN TỊ

PHƯƠNG THẾ CHỮA TRỊ LÒNG GHEN TỊ CỦA CON NGƯỜI

2. Chữa trị lòng ghen tị bằng phương thế siêu nhiên.

2.1.Tình trạng phóng chiếu.

Người ghen tị thì từ chối lời mời gọi phát huy những tiềm năng mà Thiên Chúa đã ban cho họ. Vì họ bận tâm đến những điều họ không có và bị ám ảnh bởi những gì người khác đang có cho nên họ không thấy được những gì mình đang có. Họ không nhận ra những tài năng độc đáo của mình, và như thế mà họ đánh mất những tài năng ấy. Những điều có thể làm cho họ trở nên vững vàng và giúp họ ý thức bản thân lại rơi vào bóng tối, đó chính là nhà kho tinh thần chứa đựng mọi khía cạnh trong nhân cách mà họ không thừa nhận. Bởi vì những gì nằm trong bóng tối thì được phóng chiếu sang người khác, người ghen tị có thể thấy những tiềm năng mà mình phủ nhận được phản ảnh nơi những người chung quanh. Đó là lý do khiến họ tức giận mà nghĩ rằng, người khác đang chiếm hữu những gì thuộc về họ. Nói theo tâm lý học, thì đúng là người ghen tị đã phóng chiếu những điều đó sang người khác mà mình không ý thức, chứ không phải người khác đã tước đoạt thứ gì của họ.
Sau đây là hai ví dụ có thể mình họa cho tiến trình đó. Một phụ nữ đi dự buổi liên hoan của khoa cùng với một người bạn. Trong buổi tiệc, bà cảm thấy tủi thân khi nhìn thấy cô bạn thoải mái và hoạt bát, khiến cho những người khác dễ dàng đến với cô. Trong khi đó, bà thấy mình lẻ loi, e thẹn, thiếu tự nhiên, lo sợ và ước mong sao cho mình được thoải mái hơn. Đôi khi bà tức giận vì cô bạn luôn luôn được mọi người chú ý. Bà phê phán cô là người vô cảm và ích kỷ. Tuy nhiên, tận thâm tâm thì bà biết mình đang ghen tị và không muốn cho đi bất cứ thứ gì là của mình. Câu chuyện trên đây không muốn dạy người phụ nữ cô đơn ấy phải bắt chước cô bạn hướng ngoại của mình, nhưng bà cần phải khám phá được nỗi sợ hãi vô thức của mình, vì đó là nguyên nhân cản trở bà đến với người khác như bà thầm mong ước.

Ví dụ thứ hai liên quan đến những người bị ám ảnh quá mức về tài sản của người khác. Một thương gia khá thành đạt đã ghen tị với người láng giềng, vì người này có một cơ sở kinh doanh lớn hơn cơ sở của ông và mới sắm một chiếc xe Mercedes sang trọng hơn xe của ông. Ông cảm thấy thua kém người láng giềng, vì người này có nhiều tài sản và thế lực hơn ông. Trở thành một người chồng và một người cha tốt không phải là điều quan trọng, vì ông nghĩ rằng tiền bạc và thế lực mới là thước đo giá trị của một người đàn ông. Trong những năm qua, vì ông quá nhấn mạnh đến tiền bạc và thế lực như biểu tượng của giá trị, cho nên ông đã không quý trọng đời sống gia đình, mà trước đây ông xem là giá trị ưu tiên và nguồn mạch của hạnh phúc. Ông đánh mất những điều trước đây đã mang lại cho ông sự mãn nguyện và niềm vui. Để khắc phục lòng ghen tị, ông phải phục hồi những giá trị nội tâm quan trọng nhất đối với ông.

Kẻ ghen tị có thể bị mắc bẫy trong vòng xoáy hằn học, bởi vì những người chung quanh có thể làm cho lòng tự trọng của kẻ ấy càng trở nên nghèo nàn. Khi chúng ta tiếp xúc với những người thiếu lòng quý trọng bản thân, chúng ta cũng không coi trọng họ. Khi họ tự coi rẻ bản thân, thì hành động đó không những làm chúng ta nhận thức méo mó về họ, mà còn biến họ thành một người bạn nghèo nàn. Sự bất hạnh của họ có thể khiến chúng ta cảm thấy có lỗi và hối hận, như thể chúng ta không có quyền được sống hạnh phúc hay tự hào về những thành quả mà chúng ta gặt hái được. Cũng có thể là chúng ta không cảm thấy thoải mái khi ở gần họ, bởi vì họ nhìn chúng ta với con mắt thèm thuồng. [1]

2.2. Lòng ghen tị và đời sống tâm linh

Trong khi tâm lý học và văn học cung cấp cho chúng ta những khám phá đáng giá về bản chất và năng động của lòng ghen tị, thì quan điểm tâm linh cũng đưa ra một số triển vọng để chữa trị lòng ghen tị. Đứng trên bình diện tâm linh, lòng ghen tị là biểu thị của việc không chấp nhận thân phận con người, nhất là sự hữu hạn của mình xét như một thụ tạo. Khi người ghen tị quan tâm đến những gì kẻ khác sở hữu mà mình không có, chúng ta có thể thấy rằng, họ thích cuộc sống của người khác hơn cuộc sống của mình. Từ chối bản thân là “giáng một quả đấm vào mặt tinh thần, vốn là trung tâm của sự toàn vẹn và là yếu tố làm cho chúng ta trở nên con người duy nhất và độc đáo. Chúng ta không sẵn sàng đặt niềm tin vào con người mình... chúng ta chạy trốn bản thân... và tránh né những điều được ban tặng cho mình, bằng cách quan tâm đến những gì chúng ta không có.” [2] Trong khi một ít người trong chúng ta chỉ cảm thấy khó chấp nhận bản thân, còn kẻ ghen tị thì cảm thấy không thể chấp nhận bản thân. Sự hữu hạn, bất toàn và bất túc là những kinh nghiệm mà kẻ ghen tị không sao chịu đựng nổi, vì họ cảm thấy mình chẳng là gì khi họ chưa có được mọi sự. Trên bình diện tâm linh, sự thất bại của kẻ ghen tị là ở chỗ họ cự tuyệt bản thân, và vì thế mà họ cũng cự tuyệt cả Thiên Chúa, là Đấng dựng nên chúng ta như những con người độc nhất, ngay cả số tóc trên đâu chúng ta. Nhà thần học Johannes Metz cho rằng, “...chấp nhận bản thân là nền tảng của đức tin Kitô Giáo. Tuân phục Thiên Chúa bắt đầu với việc chân thành chấp nhận chính mình; và xa lánh Thiên Chúa cũng bắt đầu với việc xa lánh chính mình.” [3]

Satan được coi như một nguyên mẫu của sự ghen tị, vì Satan đã không thể chấp nhận vị trí thụ tạo của mình trong trật tự tạo thành. Satan không thể chấp nhận vị trí của mình là thụ tạo chứ không phải là Thiên Chúa, cho nên Satan đã quay lưng chống lại Thiên Chúa, bằng cách dựng nên một vương quốc riêng mà Satan có thể trị vì. Milton đã diễn giải như thế trong tác phẩm Paradise Lost, qua đó ông tuyên bố rằng, sự nổi loạn vì lòng ghen tị đã đi vào thế gian là do Satan mà ra:
Satan đội lốt mãng xà,
Ôm lòng ghen tị, gian tà khôn nguôi,
Âm mưu lôi kéo loài người,
Eva mắc bẫy, loài người hư vong (Q. I, dòng 34).
Lòng ghen tị cũng là nguyên nhân sinh ra sự uể oải và lười biếng. Khi từ chối bản chất mà Thiên Chúa ban tặng, kẻ ghen tị lãng quên trách nhiệm phát huy các tài năng của mình. Hễ ai đã miệt mài năm tháng để phát huy một tài năng hay cải thiện một kỹ năng của mình, kẻ ấy đã biết giữ kỷ luật. Nếu muốn phát huy những ân ban và trau dồi tài năng một cách nghiêm túc, để chuẩn bị thi hành một nghề nghiệp phù hợp với tiềm năng của mình, người ta phải làm việc chăm chỉ. Lòng ghen tị có thể cản trở chúng ta nhận diện và phát huy tối đa những tiềm năng Thiên Chúa ban tặng cho chúng ta, thế mà đó lại là những yếu tố giúp chúng ta có được sự toàn vẹn mà chúng ta khao khát. [4]

2.3. Biến đổi lòng ghen tị bằng phương thế siêu nhiên.

Mặc dầu chúng ta cần phải phân tích để biết nguyên nhân tâm lý của lòng ghen tị, nhưng để chữa trị lòng ghen tị thì chúng ta phải xem xét dưới chiều kích thiêng liêng. Tự cốt lõi, lòng ghen tị phá hoại mối tương quan của chúng ta với Thiên Chúa, với chính mình và với tha nhân. Xét như một hành động quyết liệt không muốn chấp nhận chính mình, lòng ghen tị là một tội. Satan là nguyên mẫu của sự ghen tị, vì Satan không thể chấp nhận chính mình. Không bằng lòng với tình trạng của mình, Satan đã để cho lòng ghen tị thúc đẩy mình đoạn tuyệt với Thiên Chúa. Khi từ chối thân phận thụ tạo và cố giành cho được địa vị Thiên Chúa, điều ấy đã tạo nên một thái độ mà Satan không muốn đối diện và thay đổi.

Để chữa trị lòng ghen tị, thì điều thiết yếu là phải thay đổi thái độ.
- Thứ nhất, phải biết bản chất của lòng ghen tị - một hành vi tội lỗi và hủy hoại đời sống tâm linh, mà chúng ta cần phải hoán cải.
- Thứ hai, chúng ta chỉ có thể được giải thoát khỏi lòng ghen tị, khi chúng ta nhận thức rằng, các Kitô hữu chúng ta được dựng nên là để khao khát luôn mãi, cho đến khi Thiên Chúa trở nên tất cả của chúng ta trong thành đô Giêrusalem trên trời. Linh đạo toàn diện mời gọi chúng ta xem sự nghèo khó, mà chúng ta trải nghiệm trong tư cách là thụ tạo, không như một sự trống rỗng tiêu cực đáng thất vọng, mà là một khoảng trống phong phú dành cho Thiên Chúa, vì chỉ mình Người mới có thể làm cho con người được mãn nguyện.
- Thứ ba, chúng ta cần phải nỗ lực tìm hiểu những hoàn cảnh đưa tới sự ghen tị. Chỉ khi nào chúng ta nhận ra tác động của ghen tị trong đời sống mình, chúng ta mới có khả năng thoát khỏi những ảnh hưởng độc hại của lòng ghen tị. Đối với một số người trong chúng ta thì chỉ cần thay đổi tầm nhìn, để tập chú vào những tài năng và thiện hảo mà chúng ta đang có. Vì lòng ghen tị là sự ngưỡng mộ chua cay, cho nên chúng ta có thể khắc phục lòng ghen tị một cách đơn giản, bằng cách đánh thức khả năng ngạc nhiên và thưởng ngoạn của mình. Tuy nhiên, đối với những người mà lòng ghen tị bắt nguồn sâu xa và vững chắc từ thời thơ ấu túng thiếu trầm trọng, thì cần phải chạy đến nhà tâm lý trị liệu.
- Cuối cùng, giống như người phụ nữ đi tìm đồng xu bị mất trong Tin Mừng Luca (Lc 15,8-10), họ cần phải quyết tâm tìm kiếm bên trong nội tâm những điều mà họ đã đánh mất.

Lòng ghen tị có thể là một chất xúc tác giúp biến đổi. Khi những nhu cầu và ước muốn thầm kín được nhìn nhận, lòng ghen tị có thể hướng tầm nhìn của chúng ta về sự thiện mà chúng ta khao khát. Qua dòng xoáy của những cảm xúc ghen tị, nếu chúng ta biết phát hiện ra những nhu cầu mà mình khao khát được đáp ứng, thì đó là bước quyết định giúp chúng ta khám phá được ân sủng tiềm tàng trong kinh nghiệm ấy. Nhìn nhận những điều chúng ta đang cần một cách chính xác, đó là yếu tố giúp chúng ta tập trung nỗ lực vào những hành động tích cực và có tính xây dựng. Ghen tị không phải là một điều gì đó khiến chúng ta xấu hổ, nhưng là một thông điệp rất hữu ích mà chúng ta cần lắng tai nghe. Hổ thẹn thì đưa đến phủ nhận, và phủ nhận thì làm cho thông điệp ấy trở nên lu mờ. Khi chúng ta xem lòng ghen tị như một nỗi khao khát sự toàn vẹn, bấy giờ chúng ta có thể lấy lòng thương cảm và tình yêu mà đối xử với chính mình. Khi chúng ta tha thứ cho lòng ghen tị của mình, chúng ta bắt đầu thấy được sự tốt lành của chúng ta, và như thế mà chúng ta có thể biến đổi lòng ghen tị của mình. Thiên Chúa sẽ ban ơn cho chúng ta, khi chúng ta bắt đầu quý trọng những điều thiện hảo mà chúng ta đã có, cho dù chúng ta không có được mọi điều thiện hảo mà con người có thể sở hữu. Bấy giờ chúng ta sẽ nhận thức rằng: Quả thực là Thiên Chúa đã độ lượng với chúng ta. Chúng ta càng có nhiều kinh nghiệm về sự thiện hảo, chúng ta càng có lòng biết ơn, và lòng ghen tị sẽ bắt đầu tan biến.

Vì lòng biết ơn và lòng ghen tị không thể đi đôi với nhau, cho nên để giải thoát cõi lòng mình khỏi sự ghen tị, thì chúng ta phải đem lòng biết ơn mà thay thế cho lòng ghen tị. Một trong những mục tiêu của đời sống cầu nguyện là nhắc chúng ta nhớ đến lòng từ bi bao la của Thiên Chúa và quý trọng những điều tốt lành mà chúng ta đã lãnh nhận. Cầu nguyện thúc đẩy chúng ta chìm sâu vào huyền nhiệm ân sủng. Qua đời sống cầu nguyện, chúng ta mở lòng đón nhận sự phong nhiêu của Thiên Chúa, và chính nơi đây mà chúng ta nhận thấy rằng, sự trống rỗng là một ân ban chứ không phải là tai họa, bởi vì Thiên Chúa lấp đầy sự trống rỗng ấy bằng tình yêu của Người. Chúng ta càng túng thiếu, thì chúng càng cần đến Thiên Chúa. Và với thái độ khiêm hạ, chúng ta bắt đầu nhận ra những quà tặng và ân sủng mà Thiên Chúa đã đổ xuống cả cuộc đời chúng ta. Thỉnh thoảng chúng ta nghiệm thấy rằng, những khi chúng ta ít chờ đợi nhất, thì đó lại là lúc chúng ta đón nhận được những ân sủng mà chúng ta hằng khao khát. Thậm chí những nỗi đau và mất mát cũng trở thành ân ban, khi chúng ta ý thức là mình không bị bỏ rơi, ngay cả khi chúng ta ruồng bỏ chính mình. Khi lòng biết ơn trở thành một lối sống, chúng ta có thể làm hòa với lòng ghen tị của mình, không biện minh mà cũng không phớt lờ, nhưng nhìn nhận nó là một phần của con người chúng ta. Bấy giờ, chúng ta có thể cất tiếng cầu nguyện như tác giả Thánh Vịnh 139: “Tạng phủ con, chính Ngài đã cấu tạo, dệt tấm hình hài trong dạ mẫu thân con. Tạ ơn Chúa đã dựng nên con cách lạ lùng, công trình Ngài xiết bao kỳ diệu!” (Tv 139,13-14). [5]

[1] Wikie AU và Norren Cannon, PhD, Urgings of the heart (Những thôi thúc trong tim) trg.166-168
[2] Ann and Barry Ulanov, Cinderella and her sisters: The envied and the envying (Philadelphia: VVestminster Press, 1983),trg. 97.

[3] Johannes Metz, Poverty of spirit (New York: Paulist Press, 1968), trg. 7.
[4] Wikie AU và Norren Cannon, PhD, Urgings of the heart (Những thôi thúc trong tim) trg.169-170
[5] Wikie AU và Norren Cannon, PhD, sđd trg.171-173

File đính kèm

Tập tin : tpah-long-ghen-ti-ky-4.pdf

Tác giả bài viết: LM Giuse Đỗ Văn Thụy,MSV

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Tin mới nhất

Ý cầu nguyện

Lịch Phụng vụ

THÁNG 12
1	Chủ Nhật	T	CN I MÙA VỌNG NĂM C
2	Thứ Hai		Thứ Hai Tuần I Mùa Vọng
3	Thứ Ba	K	THÁNH PHANXICÔ XAVIÊ, QUAN THẦY CÁC XỨ TRUYỀN GIÁO
4	Thứ Tư		Thánh Gioan thành Đamát
5	Thứ Năm		Thứ Năm Tuần I Mùa Vọng
6	Thứ Sáu		Thánh Nicôla, Giám mục
7	Thứ Bảy		Thánh Ambrôxiô, Giám mục
8	Chủ Nhật	T	CHÚA NHẬT II MÙA VỌNG
9	Thứ Hai	T	ĐỨC TRINH NỮ MARIA VÔ NHIỄM NGUYÊN TỘI
10	Thứ Ba		Đức Maria Lôretô
11	Thứ Tư		Thánh Đamaxô I, Giáo hoàng
12	Thứ Năm		Đức Maria Guadalupe
13	Thứ Sáu	N	Thánh Luxia, Trinh nữ,
14	Thứ Bảy	N	Thánh Gioan Thánh Giá
15	Chủ Nhật	T	CHÚA NHẬT III MÙA VỌNG